Thành cổ Quảng Trị, sông Thạch Hãn đã đi vào thơ ca như những trang sử bi tráng thấm đượm máu và hoa. Mùa Hè đỏ lửa năm 1972, bến sông Thạch Hãn trong cuộc chiến đấu 81 ngày đêm oanh liệt đã đón nhận hàng vạn chiến sỹ quân giải phóng vượt sông dưới mưa bom bão đạn vào giữ Thành Cổ, làm nên trang sử vàng bất khuất của dân tộc.

Dòng sông linh thiêng

Thạch Hãn là con sông lớn nhất của tỉnh Quảng Trị, vì thế trong thư tịch còn được gọi là sông Quảng Trị, còn dân Quảng Trị từ xưa quen gọi là sông Hàn: “Chẳng thơm cũng thể hương đàn/Chẳng trong cũng nước nguồn Hàn chảy ra."

Với chiều dài 155km, bắt nguồn từ dãy Trường Sơn (đoạn gần thị trấn Khe Sanh) nên lượng phù sa do sông mang đến không nhiều. Trừ những ngày lũ lụt, nước sông trong xanh và có thể nhìn thấy đáy.

Lịch sử của tỉnh Quảng Trị cũng gắn liền với lịch sử của dòng sông Thạch Hãn. Tuy là vùng đất hẹp, ít đồng bằng màu mỡ nhưng nơi đây là cái nôi của các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Đây cũng là nơi sinh ra nhiều thế hệ chiến sỹ cách mạng kiệt xuất.

Nhiều tướng lĩnh, nhà cầm quân đã ví sông Thạch Hãn là con hào thiên tạo ở phía bắc Thành cổ Quảng Trị và sự song hành mà lịch sử đã chọn dòng Thạch Hãn với Thành cổ là sự song hành bi tráng thấm đượm máu và hoa. Thiên sử thi bi tráng đó đến từ vị trí chiến lược về quân sự trong sự nghiệp Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước của Thạch Hãn và Thành cổ Quảng Trị, mà điển hình là 81 ngày đêm giữ vững Thành cổ trước cuộc phản kích tái chiếm tỉnh Quảng Trị của đế quốc Mỹ và quân đội Việt Nam Cộng hòa vào mùa Hè đỏ lửa năm 1972.

Dòng sông hoa lửa

Ngược dòng thời gian, mùa Hè năm 1972, hưởng ứng phong trào “Ba sẵn sàng” và thực hiện lệnh tổng động viên, hàng nghìn thanh niên ưu tú của đất nước ở tuổi mười tám, đôi mươi đã gác lại những ước mơ và những hoài bão, xếp bút nghiên rời giảng đường đại học theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc vào chiến đấu tại Thành cổ Quảng Trị.

Tại nơi đây, mảnh đất Thành cổ Quảng Trị với chu vi hơn 2.160m là “túi bom” của kẻ thù. Chúng huy động tối đa lực lượng, phương tiện để chiếm bằng được Thành cổ vì đây là địa bàn chiến lược, có thể tạo sức nặng mặc cả với ta tại Hội nghị Paris.

Trong cuộc chiến 81 ngày đêm, dòng sông Thạch Hãn là con đường tiếp tế nhân lực, vật lực chủ yếu cho mặt trận Quảng Trị. Để cắt con đường tiếp tế đó, địch điên cuồng ném bom bắn phá, rất nhiều chiến sỹ ta đã nằm lại trên dòng sông.

Đặc biệt ngày 16/9/1972, ngày cuối cùng của 81 ngày đêm, sau khi nhận lệnh cấp trên rút toàn bộ quân sang bờ Bắc của sông để bảo toàn lực lượng, hàng trăm chiến sỹ và thương binh sau nhiều ngày ngâm mình trong nước, đói rét đã không còn đủ sức để chống chọi với dòng nước lũ. Và sông Thạch Hãn một lần nữa trở thành nơi an nghỉ vĩnh hằng của các chiến sỹ Thành cổ Quảng Trị anh hùng.

Quảng Trị - Điểm đến của ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình

Lịch sử của tỉnh Quảng Trị cũng gắn liền với lịch sử của dòng sông Thạch Hãn. Tuy là vùng đất hẹp, ít đồng bằng màu mỡ nhưng nơi đây là cái nôi của các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Đây cũng là nơi sinh ra nhiều thế hệ chiến sỹ cách mạng kiệt xuất.

Sông Thạch Hãn là linh hồn của Quảng Trị, là biểu tượng của sự kiên cường, chịu thương chịu khó của người dân nơi đây. Những dòng nước chảy mãi của Thạch Hãn không chỉ nuôi dưỡng đất đai, mà còn là sợi dây gắn kết lịch sử, văn hóa và tâm hồn người Quảng Trị qua bao thế hệ.

Với tất cả những giá trị ấy, sông Thạch Hãn không chỉ là một dòng sông mà còn là di sản, là biểu tượng bất tử của vùng đất anh hùng. Hãy cùng Tripa một lần đến Quảng Trị, đứng bên dòng Thạch Hãn, để cảm nhận vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt của con sông này.