Ngày Thương binh Liệt sĩ là ngày lễ trọng đại được tổ chức hàng năm vào ngày 27 tháng 7 tại Việt Nam nhằm tưởng nhớ, tri ân những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc và những thương binh, bệnh binh đã dũng cảm chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Đây là dịp để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã cống hiến xương máu cho sự nghiệp cách mạng, đồng thời thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây".

Lịch sử hình thành:

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) ra đời chưa được bao lâu thì thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta một lần nữa. Với tinh thần quật cường, kiên quyết bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững nền độc lập cho Tổ quốc, quân và dân ta đã anh dũng chiến đấu chống lại quân xâm lược. Trong những năm đầu của cuộc kháng chiến quyết liệt chống thực dân Pháp, nhiều đồng bào, chiến sỹ đã hy sinh, cống hiến xương máu, sức lực trên các chiến trường. Thấm nhuần đạo lý truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc và thấu hiểu sâu sắc giá trị của sự hy sinh, cống hiến to lớn của các anh hùng liệt sỹ, thương binh đối với đất nước, Đảng, Chính phủ, Bác Hồ và Nhân dân ta đã dành tất cả tình thương yêu cho các chiến sĩ và đồng bào đã vì độc lập, tự do của Tổ quốc mà bị thương hoặc hy sinh.

Đầu năm 1946, Hội giúp binh sĩ bị nạn ra đời ở Thuận Hóa (Bình Trị Thiên), rồi đến Hà Nội và một số địa phương khác, sau đó ít lâu được đổi thành Hội giúp binh sĩ bị thương. Ở Trung ương có Tổng Hội và Chủ tịch Hồ Chí Minh được bầu là Chủ tịch danh dự của Hội.

Chiều ngày 28/5/1946, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Tổng Hội giúp binh sĩ bị nạn tổ chức một cuộc nói chuyện quan trọng để kêu gọi đồng bào gia nhập Hội và hăng hái giúp đỡ các chiến sỹ bị thương tùy theo điều kiện của gia đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến dự.

Sau đó, nhiều chương trình quyên góp, ủng hộ bộ đội được phát động, đáng chú ý nhất là cuộc vận động "Mùa đông binh sỹ". Theo sáng kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ủy ban vận động đã họp phát động phong trào may áo trấn thủ cho chiến sỹ. Chiều ngày 17/11/1946, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Hội Liên Hiệp Quốc dân Việt Nam đã tổ chức lễ xung phong “Mùa đông binh sỹ”, mở đầu cuộc vận động “Mùa đông binh sỹ” trong cả nước để giúp chiến sỹ trong mùa đông giá rét với sự có mặt của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thành viên Chính phủ. Ngay tại buổi lễ, Người đã cởi chiếc áo len đang mặc để tặng lại các binh sỹ.

Khi cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, ngày 19/12/1946, theo Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân dân cả nước đã nhất tề đứng dậy kháng chiến với tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Số người bị thương và hy sinh trong chiến đấu tăng lên, đời sống của chiến sỹ, nhất là những chiến sỹ bị thương gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn. Trước tình hình trên, Đảng và Nhà nước ta đã đưa ra những chính sách quan trọng về công tác thương binh, liệt sỹ, góp phần ổn định đời sống vật chất và tinh thần cho thương binh, gia đình liệt sỹ.

Tháng 6/1947, đại biểu của Tổng bộ Việt Minh, Trung ương Hội phụ nữ Cứu quốc, Trung ương Đoàn thanh niên Cứu quốc, Cục Chính trị quân đội quốc gia Việt Nam, Nha Thông tin Tuyên truyền và một số địa phương đã họp tại Đại Từ (Bắc Thái) để bàn về công tác thương binh, liệt sỹ và thực hiện Chỉ thị Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn một ngày làm ngày Thương binh - Liệt sỹ. Tại cuộc họp này các đại biểu đã nhất trí chọn ngày 27/7 là ngày “Thương binh toàn quốc”.

Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, theo Chỉ thị 223/CT-TW, ngày 08/7/1975 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, từ năm 1975, ngày 27/7 hằng năm chính thức trở thành “Ngày Thương binh - Liệt sỹ” của cả nước.

Các hoạt động tri ân:

• Dâng hương tưởng niệm: Các hoạt động dâng hương tưởng niệm được tổ chức tại các nghĩa trang liệt sĩ, đền thờ, đài tưởng niệm trên khắp cả nước.
• Thăm hỏi, tặng quà: Các cấp ủy, chính quyền địa phương, các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân thường xuyên thăm hỏi, tặng quà cho các thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng.

• Tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật: Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật được tổ chức nhằm ca ngợi công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ và thương binh, bệnh binh.
• Hỗ trợ, chăm sóc thương binh, bệnh binh: Các chính sách hỗ trợ, chăm sóc thương binh, bệnh binh được quan tâm, thực hiện tốt để họ có cuộc sống ổn định.

Ngày Thương binh Liệt sĩ là một ngày lễ quan trọng, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đối với những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Mỗi người dân Việt Nam cần ghi nhớ và tri ân những anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh bằng những hành động thiết thực, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh.