Lễ hội đập trống Ma Coong là một trong những lễ hội độc đáo và đặc sắc nhất của tỉnh Quảng Bình. Lễ hội được tổ chức vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại bản Cà Roòng, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch  - nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Ma Coong.

Nguồn gốc Lễ hội đập trống Ma Coong

Theo truyền thuyết của người dân Ma Coong, ngày xưa vùng đất của người Ma Coong đang ở xuất hiện một con khỉ ác màu vàng, mỗi đêm thường vào rẫy phá hại mùa màng của bà con. Từ khi có khỉ ác xuất hiện, người Ma Coong liên tục mất mùa đói kém, bệnh tật triền miên. Người Ma Coong đã thử nhiều cách đuổi khỉ ác nhưng vẫn bất lực. Vào đêm trước ngày rằm tháng giêng, một vị già làng nằm mơ thấy Giàng (trời) hiện về mách bảo, muốn đuổi khỉ thì hãy làm một chiếc trống tiếng thật vọng mang ra đánh vào đêm trăng sáng nhất, khi khỉ ác về phá mùa màng. Ngay hôm sau, đàn ông người Ma Coong khẩn trương hoàn thành ngay một chiếc trống đẹp, âm thanh to, vang xa tận sâu trong lòng đại ngàn Trường Sơn. Chờ khỉ đến đúng giờ trăng sáng nhất đêm rằm 16, thanh niên trong làng mang trống ra thay nhau đánh, khỉ ác hoảng sợ bởi tiếng trống nên đã trốn khỏi vùng đất này, không bao giờ trở lại.

Để tưởng nhớ vị già bản tiên tổ người Ma Coong, đền đáp công ơn của Giàng, những của ngon vật lạ trên vùng đất của người Ma Coong được lựa chọn, bày biện làm lễ cúng tế linh đình.

Diễn biến Lễ hội đập trống Ma Coong

Lễ hội đập trống được chia làm hai phần: phần lễ và phần hội.

Phần Lễ

Nghi lễ cúng tế thần linh được cử hành ở nhà chính của dãy nhà tranh trên khoảng sân rộng nhất của bản làng nơi đây. Khi mọi công việc chuẩn bị đã hoàn tất, mọi người sẽ cùng chờ trăng lên. Trăng vừa nhú lên trên rặng núi, các mâm cỗ liền được mang ra xếp ngay ngắn tại chỗ cúng Giàng.

Khi trăng lên ngửa đầu cũng chính là lúc khai lễ. Vị già làng sẽ đọc lời khấn cầu thần linh phù hộ cho bản làng Cà Roòng được yên bình, trẻ nhỏ không còn ốm đau bệnh tật, công việc làm ăn được thuận lợi, vụ mùa bội thu… Khi hành lễ xong, thóc sẽ được ném ra bốn phía xung quanh với niềm mong ước lúa thóc sẽ về đầy bồ, đầy nương. Lúc này cũng là lúc báo hiệu hết phần Lễ.

Phần Hội

Đập trống: Đây là hoạt động chính của lễ hội. Mọi người, từ già trẻ, gái trai đều tham gia đập trống. Tiếng trống vang vọng khắp núi rừng, tạo nên bầu không khí náo nhiệt và sôi động.

Trống của người Ma Coong rất khác biệt so với trống bình thường. Tang trống được làm từ cây chi cúp – một loại cây thuốc rỗng, sống hàng mấy chục năm trong rừng sâu và có thể dùng hết năm này sang năm khác. Mặt trống được bịt bởi da một con trâu to khỏe. Trống trong lễ hội được chằng bằng sợi dây mây rừng xâu chéo với nhau, rồi lấy những nêm tre nêm chặt lại, kéo cho mặt trống có hình thù kỳ quặc như “quả cầu gai”. Tiếng trống là hiện thân của tâm linh, của tiếng nói thần kỳ, như tiếng của người Ma Coong giữa rừng xanh không bị khuất phục bởi gió, mưa, thú dữ…

Trống phải đánh cho kỳ thủng trước khi trời sáng mới thôi, trời đất mới chứng giám cho lòng thành của mọi người, trong năm tới mới được mùa màng. Vừa đánh trống, lũ thanh niên vừa la vang rừng: “Roa lữ Giàng ơi!” (sướng quá, vui quá trời ơi).Trống thủng càng sớm, các thanh niên càng mau được dắt tay bạn tình vào rừng tình tự.

Những đôi trai gái lâu nay đã thầm để ý nhau được phép dắt nhau ra suối, vào rừng… cùng tâm sự. Nhưng họ phải trở về nhà trước khi gà gáy sáng để quay trở lại với cuộc sống thường nhật của mình và hẹn gặp lại vào lễ hội năm sau. Có những cặp lại cùng nhau ước hẹn, chọn ngày mời bố mẹ, già làng đến đặt lễ trầu cau, nên duyên vợ chồng. Chỉ còn những người già, trung niên và trẻ con vui chơi bên bếp lửa, hay nhâm nhi bên ly rượu cần. Khi đống lửa dần tàn, mặt trời dần nhô lên bên kia ngọn núi, cũng là lúc lễ hội Đập Trống của người Ma Coong kết thúc.

Giá trị văn hóa của Lễ hội

Lễ hội đập trống Ma Coong là một nét văn hóa độc đáo, thể hiện bản sắc riêng của đồng bào dân tộc Ma Coong. Lễ hội không chỉ là dịp để người dân vui chơi, giải trí mà còn là dịp để họ gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc mình.

Vào ngày 27/8/2019, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã có Quyết định số 2968 và 2971/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đối với Lễ hội Đập trống của người Ma-Coong, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch.

Lễ hội đập trống Ma Coong là một điểm đến du lịch hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Nếu bạn có dịp đến Quảng Bình, hãy đến tham dự lễ hội để trải nghiệm nét văn hóa độc đáo này.