Bến phà Xuân Sơn nằm bên bờ dòng sông Son, thuộc địa phận thị trấn Phong Nha, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Nơi đây là một trong những điểm di tích quốc gia đặc biệt thuộc hệ thống Di tích lịch sử đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh trên mảnh đất Quảng Bình.

Theo dòng sông Son, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cảnh đẹp yên bình của những ngôi làng ven sông, những cánh đồng ngô, lúa bạt ngàn và thẳng tắp dưới chân núi, đặc biệt nếu để ý phía bên kia sông sẽ có nhà bia đá tưởng niệm và bia đá khắc dòng chữ Di tích lịch sử Bến Phà Xuân Sơn.  

Bến phà Xuân Sơn Quảng Bình - nơi đây là di tích để nhìn lại một thời quá khứ oai hùng của quân và dân Quảng Bình nói riêng và cả dân tộc Việt Nam nói chung. Nơi đây ghi dấu những mất mát và hi sinh của chúng ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, rất nhiều đồng bào đã ngã xuống để đổi lại độc lập tự do và sự thống nhất hai miền. 

Khi tuyến đường 20 Quyết Thắng được mở ra năm 1965 thì bến phà chính thức ra đời. Đây là một trong những bến phà huyết mạch để chi viện cho miền Nam và giữ nhiệm vụ vận chuyển người và hàng hóa sang sông, trở thành cầu nối của đường 12, đường 15 với đường 20 Quyết Thắng.

Trong những năm đầu kháng chiến chống Mỹ, quân ta đã sử dụng loại phà kéo tay có sức chở 18 tấn để nối liền hai bến là Xuân Sơn và Phong Nha. Vì nắm giữ vị trí chiến lược nên Bến phà Xuân Sơn Quảng Bình đã trở thành điểm đánh phá mục tiêu của quân Mỹ, thả khối lượng bom khổng lồ nhằm chặn con đường tiếp tế của miền Nam. Trước tình hình khốc liệt đó, quân và dân Quảng Bình vẫn không hề nao núng mà mở thêm một bến phà, đặt tên là Nguyễn Văn Trỗi hay bến phà B, nhằm phân tán sự chú ý của kẻ thù và đảm bảo vận chuyển người và hàng hóa qua sông một cách an toàn. Quân Mỹ càng đánh phá, quân ta càng bất khuất kiên cường, quyết mang hết tất cả những gì miền Bắc có để chi viện cho trận chiến giành độc lập ở miền Nam. 

Sau khi liên tục gặp phải những thất bại nặng nề ở chiến trường miền Nam, quân Mỹ lại càng tập trung tấn công đánh phá bến phà Xuân Sơn ác liệt hơn với hi vọng chặn đứng chi viện của miền Nam để giành lại ưu thế. Ban ngày thì chúng cho máy bay ném bom, ban đêm thì thả đèn dù, thả pháo sáng để thăm dò rồi sử dụng bom từ trường tấn công. 

Năm 1986, bến phà Xuân Sơn đã chính thức được xếp hạng là Di tích lịch sử Quốc gia. Đến ngày 9/12/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định xếp hạng bến phà này là Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, thuộc hệ thống Di tích lịch sử đường Trường Sơn.

Giờ đây, khi nhìn lại những năm tháng hào hùng ấy, biết bao nhiêu mồ hôi xương máu của đồng bào ta đã đổ xuống nơi đây. Nơi đây ghi dấu ấn của những người anh hùng thầm lặng, đã vượt qua bom rơi lửa đạn để nối liền hai bờ, hết sức hết lòng vì chiến trường  miền Nam, hướng đến mục tiêu là giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước.

Trên đây là bài viết về Di tích lịch sử Bến Phà Xuân Sơn, hi vọng bài viết có ích cho bạn trong việc lên kế hoạch đến với Quảng Bình của bạn.