Di tích nhà thờ Tam Tòa - Quảng Bình

Di tích Nhà thờ Tam Tòa ở Quảng Bình là một di tích lịch sử quan trọng nằm ở trung tâm thành phố Đồng Hới, thu hút sự quan tâm của du khách ưa khám phá. Đây là một trong những nhà thờ cổ nhất ở Quảng Bình, nằm trên đường Nguyễn Du, phường Đông Hải. Từng là nhà thờ của Giáo xứ Tam Tòa, được đánh giá là một trong những nhà thờ đẹp nhất Việt Nam. Thật không may, trong chiến tranh Việt Nam, nó đã bị bom Mỹ phá hủy, chỉ còn lại những tàn tích được bảo tồn làm di tích chiến tranh.

Được xây dựng vào năm 1887, Nhà thờ Tam Tòa là nhà thờ chính tòa của Giáo xứ Tam Tòa, có nguồn gốc từ giáo xứ Đông Hải - một trong những giáo xứ đầu tiên trong lịch sử Công giáo ở Việt Nam. Nhà thờ mang phong cách kiến ​​trúc Bồ Đào Nha. Năm 1940, nó được xây dựng lại để trở nên rộng rãi và hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, sau khi Hiệp định Geneva được ký kết năm 1954, phần lớn giáo dân buộc phải di cư vào miền Nam. Đến năm 1964, nhà thờ bị thiệt hại nặng nề do các cuộc tấn công của Không quân và Hải quân Hoa Kỳ, khiến nhà thờ trở nên hoang tàn và bị bỏ hoang.

Từ năm 1964 đến năm 1972, Không quân và Hải quân Hoa Kỳ liên tục ném bom Đồng Hới, san phẳng phần lớn thị trấn và làm hư hại đáng kể Nhà thờ Tam Tòa. Trận không kích tàn khốc nhất xảy ra vào ngày 11/2/1965, khi nhà thờ bị đánh bom, chỉ còn lại tháp chuông với vô số vết đạn.

Sau chiến tranh và thống nhất đất nước, tàn tích của nhà thờ được chính phủ Việt Nam bảo tồn như một di tích chiến tranh. Trong nhiều năm, nó đã trở thành một địa điểm du lịch không chính thức. Phải đến ngày 26/2/1997, UBND tỉnh Quảng Bình mới có Quyết định số 143/QĐ-UB công nhận khu vực tháp chuông Nhà thờ Tam Tòa là Di tích Tội ác chiến tranh và Di tích Lịch sử Văn hóa cấp tỉnh cần được bảo vệ. Cùng năm, tỉnh ủy giao đất mới cách nhà thờ cũ khoảng 2km để xây dựng mới Nhà thờ Tam Tòa Quảng Bình. Nhà thờ mới này có diện tích khoảng 6.000 mét vuông, có kiến ​​trúc Gothic hai tầng với chiều rộng 16 mét, chiều dài 43 mét và tháp đôi cao 35 mét. Nhà thờ mới tọa lạc trên đường Thống Nhất, phường Nam Lý, TP Đồng Hới.

Ngày 21 tháng 4 năm 2006, buổi lễ được tổ chức, do Đức cha Leopoldo Girelli, Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Đức cha Giuse Võ Đức Minh, các linh mục, tu sĩ và giáo dân chủ sự, đánh dấu việc đặt viên đá đầu tiên cho nhà thờ mới.
 
Nhà thờ Tam Tòa Quảng Bình cao 10 mét được xây dựng cạnh sông Nhật Lệ, mang đến tầm nhìn tuyệt đẹp ra khung cảnh đẹp như tranh vẽ xung quanh. Điều quan trọng hơn, nhà thờ này còn là nơi nhà thơ Hàn Mặc Tử được rửa tội thành Francois Nguyễn Trọng Trí vào năm 1912.
 
Đến thăm nhà thờ lịch sử này gợi lên cảm giác hoài cổ, vì nó như một lời nhắc nhở về vẻ đẹp kiến ​​trúc độc đáo đã bị mất đi do sự tàn phá của chiến tranh. Những tàn tích của nhà thờ cũ vẫn còn làm chứng cho lịch sử này, gồm những bức tường đổ nát và những vết đạn trên tháp chuông. Những yếu tố này là bằng chứng sống động về một thời kỳ đầy thử thách trong quá khứ của dân tộc ta. Trong khi đã có những cuộc tranh luận về việc nên khôi phục lại nhà thờ hay duy trì tình trạng hiện tại thì tháp chuông vẫn được bảo tồn như một minh chứng cho chiến tranh.
 
Là một trong những di tích lịch sử, Nhà thờ Tam Tòa Quảng Bình có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục thế hệ tương lai về những gian khổ mà dân tộc đã phải chịu đựng trên đường giành độc lập, tự do. Chuyến thăm tới đây khuyến khích sự suy ngẫm về cuộc đấu tranh vẻ vang của dân tộc chúng ta và nuôi dưỡng lòng biết ơn đối với sự tự do mà chúng ta được hưởng ngày nay.